Sunday, August 01, 2010

Keçi Boynuzundan "kırat"a...


Kırat veya karat denilen mücevher ölçüsünün, keçiboynuzu tohumundan veya çekirdeğinden geldiğini biliyor muydunuz?

Keçiboynuzunun Yunanca adı keration, İngilizce'de carob, Arapça'da ise kırrat.

Keçiboynuzu tohumu yüzyıllar boyunca elmas ölçmek için kullanılmış. Elmaslar keçiboynuzu tohumu ile tartılarak satılmış. Bu yüzden keçiboynuzu, kırat ya da karat denilen ölçüye adını vermiş.

Prof.Dr. Aydın Akkaya'nın bu konudaki açıklaması şöyle;

''Keçiboynuzu çekirdeği doğada ağırlığı değişmeyen bir tohumdur. Bütün tohumlu bitkilerden yalnız keçiboynuzu uzun süre suda bekletildikten sonra filiz verebilir. Bu, hem çok kuruduğu ve meyvesinden çıktıktan sonra da son ve sabit ağırlığını aldığı için, hem de içine su alma olasılığının çok az ve çok uzun zamana bağlı olduğu içindir.

Bu nedenle Araplar, Selçuklular ve Osmanlılar döneminde ağırlık ölçüsü olarak kullanılmıştır. Dört tanesi bir dirhem eder. Dirhem yaklaşık 3 gr. ağırlığı temsil etmektedir. Satıcı iki dirhemlik bir şey satarken (8 çekirdek) lütfedip 1 çekirdek fazla tartarsa bu malı alanın itibarını gösterir.

Olağandan fazla giyinen, süslenen kişilere de ''iki dirhem bir çekirdek'' denmesi bundan kaynaklanmaktadır.''
 
Gördüğünüz gibi keçiboynuzu çekirdeği özelliklerinden dolayı bütün kültürlerde elmasın değişmez ölçüsü olarak kullanılmış, bu ölçüye adını vermiş ve deyimlere yerleşmiştir.

"İki dirhem bir çekirdek" olmanın itibarı malum da gerçek değeri tartışılır...

No comments: